Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni powołał specjalny zespół, którego zadaniem będzie wprowadzenie historycznego zespołu Śródmieścia Gdyni na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zespołem kierować będzie dr inż. arch. Marek Stępa, wiceprezydent Gdyni.
– Zadaniem naszego zespołu jest dalsze dbanie o międzynarodową promocję cennego zabytku architektury i urbanistyki modernistycznej, czyli Śródmieścia Gdyni. Będziemy zajmować się tym, co w zasadzie robimy już od dawna, z tym że teraz wyraźnie został określony cel. Jest nim wpis na tzw. Tentative list, czyli listę oczekujących na nominacje do wpisu na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO – mówi Marek Stępa, wiceprezydent Gdyni ds. rozwoju.
Wniosek o wpis na listę kieruje do UNESCO minister do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
– Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Magdalena Gawin wyznaczyła osoby z Narodowego Instytut Dziedzictwa do sporządzeniu formalnego wniosku. Z naszej strony deklarujemy pomoc i oddanie do tego zadania wszystkich naszych dotychczasowych osiągnięć i doświadczeń na tym polu – dodaje Marek Stępa.
Aby znaleźć się na prestiżowej Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, wnioskodawcy muszą przejść wieloetapowy i długotrwały proces. Najpierw obejmujący krajowe działania – przede wszystkim musi zyskać status Pomnika Historii, a dopiero po spełnieniu niezbędnych etapów, wnioskowanie do wpisania na tzw. wstępną listę (Tentative List) UNESCO. Kolejne etapy obejmują m.in. weryfikacje dokumentów, zewnętrzną ewaluacje wniosku, jego przedstawienie Komitetowi Światowego Dziedzictwa i wreszcie otrzymanie wpisu.
– Teraz musimy przygotować dokumentację, która udowodni o ponadkrajowym charakterze tego osiągnięcia, które zostało tu w latach 20. i 30. dokonane. Taka dokumentacja musi trafić do UNESCO, co z kolei wywoła wizyty tamtejszych ekspertów, którzy tezy postawione w dokumentacji zweryfikują. To są procedury, które trwają – podkreśla Marek Stępa. – Pamiętajmy, że wpis na listę przyznawany jest tylko raz w roku i do tego trzeba trafić w rok, w którym będą się zajmować takimi zabytkami jak nasz, w tym rejonie świata i z tego okresu, tutaj procedura jest długotrwała – dodaje.
W skład nowopowołanego zespołu wejdą Joanna Leman, kierowniczka Samodzielnego Referatu Współpracy z Zagranicą, dr hab. inż. arch. prof. PG Robert Hirsch, Miejski Konserwator Zabytków, dr Jacek Friedrich dyrektor Muzeum Miasta Gdyni oraz dr. inż. arch. Marek Stępa, wiceprezydent Gdyni, kierownik zespołu.
Gdyńska droga do UNESCO
Jednym z pierwszych działań gdyńskiego samorządu było złożenie wniosku dotyczącego wpisania Śródmieścia Gdyni do wojewódzkiego rejestru zabytków. Stało się to w 2007 r. i umożliwiło miastu ubieganie się o status Pomnika Historii RP. Procedura ta zakończyła się sukcesem w 2015 r., kiedy na mocy rozporządzenia wydanego przez Prezydenta RP Śródmieście Gdyni weszło do grona najważniejszych zabytków w Polsce.
Drugim filarem zabiegów zmierzających do uzyskania wpisu są działania promocyjne, popularyzujące gdyńskie dziedzictwo architektury modernistycznej w kraju, jak i za granicą.
Począwszy od 2007 r. Gdynia organizuje międzynarodowe konferencje pod hasłem „Modernizm w Europie – Modernizm w Gdyni”. Są one poświęcone prezentacji najnowszych badań nad architekturą modernistyczną i zagadnień konserwatorskich z nią związanych. Uczestniczą w nich najwybitniejsi przedstawiciele środowiska akademickiego zajmujący się historią i teorią architektury z większości krajów europejskich. Konferencje te są okazją do promocji walorów Gdyni nie tylko wśród polskich uczestników, ale także wśród ekspertów zagranicznych, co zwiększa rozpoznawalność miast na forum międzynarodowym.
Jednym z działań było także przystąpienie Gdyni do stowarzyszenia Docomomo International, czyli międzynarodowej organizacji, która wspiera i upowszechnia działania dotyczące modernizmu w architekturze. Stowarzyszenie stanowi unikalną platformę współpracy dla historyków, architektów, urbanistów, konserwatorów, pracowników administracji publicznej, nauczycieli akademickich i studentów. Obecnie zrzesza ok. 3000 indywidualnych i instytucjonalnych członków. Ponadto DOCOMOMO International organizuje w dwuletnim cyklu międzynarodowy kongres, pozwalający na wymianę poglądów i dyskusję w gronie członków stowarzyszenia, jak również wszystkich osób zainteresowanych architekturą modernistyczną i jej ochroną. Gdynia dwukrotnie brała w nich udział (2016 r. i 2018 r.), prezentując różne aspekty dziedzictwa architektury modernistycznej miasta. Referaty gdyńskie ukazywały się następnie w publikacjach pokongresowych, co także istotnie wpływa na promocję miasta, szczególnie w kręgach eksperckich.
Ponadto w czerwcu 2018 roku Gdynia wzięła udział w spotkaniu założycielskim grupy Modern Cities Reporting dedykowanej problematyce konserwatorskiej związanej z zarządzaniem zespołami zabudowy modernistycznej przy jednoczesnym wdrożeniu holistycznego stanowiska UNESCO dotyczącego synergii działań konserwatorskich i wymogów związanych ze współczesnym rozwojem społeczno-gospodarczym miast. Oprócz Gdyni do grona tego zaproszono miasta znajdujące się już na liście światowego dziedzictwa UNESCO: Brasília (Brazylia), Asmara (Erytrea), Hawr (Francja), Berlin (Niemcy) i Tel Awiw (Izrael). Gdynia zadeklarowała się, że zorganizuje kolejne spotkanie grupy Modern Cities Reporting w 2019 roku.
W Polsce znajduje się 15 obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, z czego 14 to obiekty dziedzictwa kulturowego oraz 1 dziedzictwa przyrodniczego.
źródło: www.gdynia.pl
