W dniach 20-22 września 2012 r. odbyła się trzecia już z cyklu międzynarodowa konferencja naukowa „Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni” (poprzednie konferencje odbyły się w roku 2007 oraz 2009). Ze względu na coraz częstsze dyskusje na temat architektury modernistycznej z okresu powojennego zdecydowano się rozszerzyć ramy czasowe aż do lat 60-tych XX w.
Organizatorem cyklu konferencji jest Urząd Miasta Gdyni, a jednostką odpowiedzialną za przygotowania i koordynację jest Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków oraz Referat Współpracy z Zagranicą. W przygotowania tegorocznej edycji włączył się Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej oraz Wydział Nawigacji Akademii Morskiej w Gdyni, który to w czasie obrad gościł uczestników konferencji w swoim budynku usytuowanym przy al. Jana Pawła II 3, dawnym Domu Żeglarza Polskiego. Konferencja odbyła się pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Konferencja zgromadziła naukowców, konserwatorów, architektów, a także miłośników modernizmu z kilkunastu krajów oraz najważniejszych ośrodków naukowych Polski, jak i z samej Gdyni. Swoje wystąpienia na temat architektury modernistycznej zaprezentowali specjaliści m.in. z Sztokholmu, Espoo, Wilna, Zurychu, Tel Awiwu, Londynu czy polskich miast, takich jak: Warszawa, Katowice, Wrocław, Łódź, Poznań, Gdańsk czy z naszej Gdyni.
Program konferencji – Dzień I – 20 września
Obrady pierwszego dnia, których tematem były „Tendencje i wzorce w architekturze i urbanistyce do lat 60. XX w.” przybliżyły słuchaczom architekturę modernistyczną m.in. krajów nadbałtyckich (Szwecji, Finlandii, Łotwy, Litwy), architekturę międzywojenną miast takich jak: Szczecin, Gdańsk, Warszawa, Chełmek lub też architekturę w ujęciu tematycznym: wille modernistyczne, zabudowania portowe, architekturę drewnianą czy realizacje Wacława Tomaszewskiego. Ponadto została zaprezentowana architektura powojenna Nowej Huty i Katowic oraz scharakteryzowano urbanistykę lat powojennych.
Dzień II – 21 września
Drugiego dnia obrady dotyczyły tematyki „Ochrony i konserwacji architektury modernistycznej &‐ stanu obecnego i perspektyw”. W czasie wystąpień można było się zapoznać z metodami ochrony i dokonaniami oraz problemami konserwatorskimi miast modernistycznych (Tel Awiw, Masera, Hawr, Zurych), zespołów budynków (budynki Bauhausu w Dessau, osiedle Werkbundu we Wrocławiu, Tory Wyścigów Konnych Służewiec w Warszawie), pojedynczych obiektów („Szklany Dom” w Warszawie, sanatorium w Trzebiechowie, dworzec kolejowy Gdynia Główna, kamienica przy ul. Foksal 13 w Warszawie czy budynek mieszkalny przy ul. Pomorskiej 18 w Gdyni) oraz samego detalu architektonicznego. Poruszona została też kwestia ochrony prawnej zabytków architektury modernistycznej, a przede wszystkim sposobu jej wartościowania, ze szczególnym naciskiem na realizacje powojenne. Drugi dzień obrad zakończyły dwa wystąpienia dotyczące popularyzacji architektury modernistycznej wśród turystów.
Dzień III – 22 września
Trzeci dzień, już tradycyjnie, obejmował prezentację w terenie wybranych przykładów architektury modernistycznej, począwszy od sztandarowych obiektów – biurowiec przy ul. 10 Lutego 24 (d. biurowiec ZUS, potem PLO, obecnie Urząd Miasta Gdyni) i znajdujący się przy tym samym skrzyżowaniu budynek mieszkalny FE BGK, tzw. „Bankowiec”, budynek Sądu Rejonowego, dworzec kolejowy Gdynia Główna, po te mniej znane, powojenne obiekty – Dworzec Żeglugi Przybrzeżnej przy al. Jana Pawła II 2 czy budynek kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa przy ul. Armii Krajowej 46. Zostały także zaprezentowane najważniejsze przykłady architektury modernistycznej gdyńskiego portu.
Podsumowanie
Reasumując, w czasie konferencji można było się zapoznać z szerokim wachlarzem przykładów różnych nurtów w architekturze modernistycznej, zarówno z okresu międzywojennego jak i z lat powojennych. Zostały przedstawione najnowsze badania nad architekturą modernistyczną oraz bieżące problemy związane z konserwacją i ochroną tych obiektów.
Trwałym efektem konferencji będzie wydanie publikacji z artykułami na temat modernizmu.
W czasie konferencji była możliwość zakupienia pamiątek związanych z gdyńskim modernizmem (miniaturki budynków, przypinki, magnesy, pocztówki, itp.) na stoisku Agencji Rozwoju Gdyni. Ponadto na stoisku przygotowanym przez Księgarnię Vademecum z Gdyni można było zaopatrzyć się w najciekawsze pozycje literatury przedmiotu, zarówno polskich, jak i zagranicznych wydawnictw.
Pamiątki z Gdyńskiego Szlaku Modernizmu
Ponadto każdy z prelegentów otrzymał pamiątkową miniaturę “Domu Żeglarza Polskiego”, przygotowaną przez Agencję Rozwoju Gdyni (wykonanie firma Mikro-Art Studio z Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego).
źródło: Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków, portal gdynia.pl/
fotografie: Alina Limańska, Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków
