Wystawa jest prezentacją dokumentacji fotograficznej autorstwa zespołu Gdyńskiego Szlaku Modernizmu, wykonanej w czasie wizyty studyjnej w górnośląskiej aglomeracji. Ważnym tłem dla prezentacji modernizmu śląskiego są archiwalne fotografie architektury chicagowskiej (ze zbiorów biblioteki Kongresu Amerykańskiego), która stanowiła obiekt nieukrywanej fascynacji oraz inspiracji dla architektów pracujących na Śląsku.
„Naszym celem było pozyskanie nowych, ważnych Partnerów dla popularyzacji tematyki architektury modernizmu w Polsce. Uznaliśmy, że naturalnym kierunkiem poszukiwań są miasta aglomeracji górnośląskiej, w tym szczególnie Katowice, stolica Śląska – dynamicznie rozbudowywana w dwudziestoleciu międzywojennym. W 2011 r. w Katowicach, podobnie jak w Gdyni, powstał szlak architektury modernistycznej nazwany – Katowickim Szlakiem Moderny. Szlak katowickiego modernizmu liczy 5,5 km, obejmując 16 obiektów centrum miasta. Na szlaku znajdują się obiekty tak znanych architektów jak Tadeusz Michejda, Karol Schayer, Zbigniew Rzepecki, Lucjan Sikorski, czy Tadeusz Kozłowski. Symbolem modernistycznych Katowic jest pierwszy w Polsce wysokościowiec, nazywany katowickim niebotykiem.
W trakcie podróży, odwiedziliśmy także Zabrze (przedwojenny Hindenburg), którego architektura w latach 30-tych rozwijała się na styku wpływów niemieckich, międzynarodowych oraz regionalnych śląskich. Nad rozwojem Zabrza pracowali m.in. tak znani niemieccy architekci i urbaniści jak Dominikus Böhm, Hans Poelzig czy Max Berg. W przypadku zabudowy modernistycznej Zabrza, wyróżnia się trend budownictwa socjalnego, dedykowanego dla mas robotników przemysłu górniczego oraz rosnącej klasy pracowników umysłowych. Charakterystycznym nurtem modernizmu Zabrza był ekspresjonizm ceglany, zaś za najbardziej spektakularny obiekt uważa się powszechnie realizację Dominikusa Böhma – kościół ceglany Świętego Józefa. Zabrze podobnie jak Katowice, miało ambicje stać się śląskim „City”, nowoczesnym miastem z olbrzymimi budynkami w skali wzorowanymi na architekturze Chicago. Projekty koncepcyjne zabrzańskiego „City” tworzyli m.in. wspomniani Hans Poelzig, Max Berg czy Paul Bonatz” .
Za wsparcie w zebraniu dokumentacji fotograficznej dziękujemy pracownikom Miejskiej Informacji w Katowicach, zespołowi Urzędu Miasta w Zabrzu oraz doktorowi Tomaszowi Wagnerowi z Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach.
Polecane źródła:
- Tomasz Wagner „Zabrze. Nieznane oblicza śląskiej architektury” t. 1 Warszawa, Zabrze 2003 r.
- John Zukowsky Editor, “Chicago Architecture and Design 1923-1993, Reconfiguration of an Americam Metropolis”, The Art Institute of Chicago, Prestel, I st edition 1993, Reprinted 2000
Film o architekturze międzywojennej Śląska „Dwugłowy Smok” www.dwuglowysmok.com
www.moderna.katowice.eu galeria www.modernizmgdyni.pl
