fot. Przemysław Kozłowski

Wraz z szybkim rozwojem portu i samego śródmieścia Gdyni w latach trzydziestych ubiegłego wieku, rozwijały się kolejne dzielnice mające zaspokoić olbrzymie zapotrzebowanie na nowe mieszkania.

Tereny dzisiejszej dzielnicy Działki Leśne do struktur miejskich zostały włączone 1 kwietnia 1933 roku. Nowa dzielnica, rozparcelowana na zalesionych wzgórzach pomiędzy ul. Leśną od północy (obecnie ul. Wolności), ul. Pomorską od wchodu i ul. Witomińską od zachodu, szybko stała się dzielnicą willową konkurującą z Kamienną Górą. Bliskość śródmieścia, malownicze położenie i sąsiedztwo natury spowodowały, że mieszkańcami nowej dzielnicy byli głównie ludzie majętni, których stać było na wzniesienie domu według indywidualnych projektów.

Spacer trasą poprzez zielone tereny Działek Leśnych, daje możliwość spojrzenia na Gdynię jako na miasto nie tylko nadmorskie, lecz również położone na rosnących wzgórzach morenowych, w które tkanka miejska wdarła się tak głęboko, jak na owe czasy było to możliwe. Prawie wszystkie ulice tej dzielnicy zostały wytyczone według dawnych ścieżek leśnych, lub w naturalnych dolinach erozyjnych pomiędzy wzgórzami, co pozwoliło na wydobycie niezwykłych walorów krajobrazowych.

Większość zbudowanych w tej dzielnicy domów reprezentowało nową – niezwykle modną wówczas – formację stylową jaką był funkcjonalizm, lecz znajdziemy tam również kilka realizacji zmodernizowanego stylu tatrzańskiego, czy stylu narodowego. W zasadzie każda z krętych i wąskich ulic Działek Leśnych, pnących się to w górę to znów schodzących w dół, ma do zaoferowania niezwykle ciekawą architekturę modernistyczną. 

Rozpoczynając spacer od skrzyżowania ulic Warszawskiej i Wolności, warto sie przyjrzeć kamienicy przy ul. Wolności 5. Jest to Kamienica narożna Roberta Kolki, zbudowana według projektu Maksymiliana Zuske. Portale wejściowe kamienicy zdobione są sgraffitową dekoracją wzorowaną na hafcie kaszubskim, zaprojektowaną przez żonę Roberta Kolki.

Wśród budynków willowych szczególną uwagę zwraca projekt willi malarza Wacława Szczeblewskiego, przy ulicy pomorskiej 18, autorstwa Zbigniewa Kupca. W budynku mieściła się założona i kierowana przez Szczeblewskiego Pomorska Szkoła Sztuk Plastycznych, pierwsza tego typu szkoła w Gdyni. Budynek został niestety dosyć mocno przebudowany po wojnie. Na szczególną uwagę zasługuje również dom czynszowy Antoniego i Bronisławy Konopków, przy ul. Słupeckiej 9, zaprojektowany przez Stanisława Ziołowskiego w stylistyce funkcjonalizmu ekspresyjnego, czy willa Romualda i Anny Żukowskich, przy ulicy Tatrzańskiej 19, zbudowana według projektu Jerzego Müllera.  Doskonałe realizacje znajdziemy również przy ulicy Nowogrodzkiej, gdzie pod numerem 24 mieści się zbudowana według projektu Stanisława Żwirskiego willa Alojzego Pawelczyka o niezwykle ciekawej bryle. Nad opływowym narożnikiem parteru nadwieszono narożny dwukondygnacyjny wykusz i duże balkony wsparte na słupie. Co bardzo ciekawe, do obecnych czasów zachowały się oryginalne, szlachetne tynki piaskowo-żółtego koloru, z wyraźnie czytelnym wzorem fakturalnym (tzw. cykliną).  Podobne wzorzyste faktury tynkowanych ścian napotkamy obecnie również na domach przy ul. Tatrzańskiej 16, ul. Zakopiańskiej 4/4a, Olsztyńskiej 28, czy do niedawna jeszcze na willi przy ul. Słupeckiej 11.

Pod numerem 41 przy ul. Nowogrodzkiej odnajdziemy dom, zaprojektowany przez Władysława Grodzieńskiego, którego plastyczne ukształtowanie bryły należy do najciekawszych w całej architekturze willowej ówczesnej Gdyni, zaś pod numerem 34 przy tej samej ulicy, przykład stylu tatrzańskiego według projektu Tadeusza Jędrzejewskiego. Opisy szczegółowe poszczególnych budynków znajdują się tutaj.

Post to Google Buzz
Bookmark this on Yahoo Bookmark
Bookmark this on Digg

ma
pa

bu
dyn
ki