W dniach 24-25 kwietnia Gdynia zmieni się w centrum debat nad ochroną dziedzictwa kulturowego.
Na dwudniową konferencję do Muzeum Emigracji przyjadą wybitni specjaliści i praktycy zaangażowani w ochronę, zarządzanie i promocję zabytkowych obiektów. „Gdynia i jej modernistyczna architektura to symbole sukcesu odbudowy polski po okresie zaborów. Między innymi o tym chcemy rozmawiać podczas tegorocznych obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków" – mówił Bartosz Skaldawski, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Na konferencji prasowej w warszawskim „Kinie Kultura” 18 kwietnia zaprezentowano szczegółowy program krajowych obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków. Jego gospodarzem i współorganizatorem jest Gdynia. To ustanowione w 1983 roku święto jest okazją do dyskusji na temat dziedzictwa kulturowego oraz przybliżenia lokalnym społecznościom problemów jego ochrony.
"Do ochrony dziedzictwa kulturowego przykładamy dużą wagę. Ale to nie tylko ochrona zabytków czy możliwość obcowania z materialnymi wyrazami dawnych lat. To także równie istotne budowanie postaw i edukacja społeczeństwa. Staramy się to robić od lat w bardzo nowoczesny sposób. Gdynia słynie z wyjątkowego poczucia własnej tożsamości. A sami mieszkańcy bardzo szczycą się swoim dziedzictwem architektonicznym i uwielbiają je pokazywać przyjezdnym. Bierze się to z silnego przekonania, że przeszłość ma duże znaczenie w budowaniu przyszłości" Katarzyna Gruszecka-Spychała, wiceprezydent Gdyni ds. gospodarki.
W Gdyni Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków upłynie pod znakiem debat, warsztatów i wręczenia konserwatorskich nagród i odznaczeń. To wszystko już 24 i 25 kwietnia w historycznym budynku Dworca Morskiego, czyli obecnej siedzibie Muzeum Emigracji.
"Powierzając nam organizację tego wydarzenia Narodowy Instytut Dziedzictwa docenił nasze zaangażowanie i osiągnięcia organizacyjne w przygotowywaniu, chociażby międzynarodowej konferencji „Modernizm w Europie - modernizm w Gdyni. Miastu i instytutowi przyświeca wspólny cel. To nobilitacja gdyńskich zabytków, czyli młodych, XX-wiecznych zabytków modernizmu. Co pokazuje, że są one tak samo ważne dla naszej kultury narodowej, jak nawet kilkusetletnie obiekty."
Marek Stępa, naczelnik Wydziału Ochrony Dziedzictwa UM Gdyni.
Konserwatorskie i ministerialne nagrody i wyróżnienia
Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków to dobry pretekst do zaakcentowania wkładu konserwatorów i właścicieli zabytków w prace na rzecz ich zachowania dla przyszłych pokoleń. Mowa m.in. o konkursie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Generalnego Konserwatora Zabytków „Zabytek Zadbany”.
To wyjątkowe wyróżnienie ma na celu nagrodzenie wzorowych polskich przykładów właściwego utrzymania i zagospodarowania obiektów zabytkowych. Laureatów w sześciu kategoriach poznamy pierwszego dnia konferencji, podczas uroczystej gali w Muzeum Emigracji.
Na tym jednak nie koniec. W trakcie gali rozstrzygnięty zostanie także konkurs „Kochamy gdyńskie zabytki” na najatrakcyjniejszą wycieczkę zabytkowym szlakiem Gdyni. Wręczone zostaną odznaczeń Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także poznamy najciekawsze projekty zgłoszone do programu „Wspólnie dla dziedzictwa”.
Warto wspomnieć, że budynek Muzeum Emigracji w 2016 roku został zdobywcą tytułu „Zabytek Zadbany” w kategorii „Adaptacja obiektów zabytkowych”.
„Gdynia i jej modernistyczna architektura to symbole sukcesu odbudowy polski po okresie zaborów. Między innymi o tym chcemy rozmawiać podczas tegorocznych obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków"
Bartosz Skaldawski, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa, fot. Jan Ziarnicki
Na konferencji prasowej w warszawskim „Kinie Kultura” 18 kwietnia zaprezentowano szczegółowy program krajowych obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków. Jego gospodarzem i współorganizatorem jest Gdynia. To ustanowione w 1983 roku święto jest okazją do dyskusji na temat dziedzictwa kulturowego oraz przybliżenia lokalnym społecznościom problemów jego ochrony.
Program konferencji
Konferencja w Muzeum Emigracji to bogaty program pełen debat i warsztatów z cenionymi ekspertami w dziedzinie konserwacji i ochrony zabytków. Wydarznie podzielone jest na dwa moduły. Pierwszego dnia odbędą się debaty, drugiego zaś warsztaty. Poniżej prezentujemy szczegółowy harmonogram.
Dzień I (24 kwietnia)
Jak tworzyć strategię zarządzania dziedzictwem kulturowym?
godz. 12:15 - 13:45, sala kinowa
Długofalowa strategia wykorzystania dziedzictwa kulturowego jako zasobu lokalnego rozwoju to klucz do sukcesu w zarządzaniu tymi niepowtarzalnymi dobrami, które są w posiadaniu miasta i gminy. Jakie cechy powinna mieć dobra strategia zarządzania dziedzictwem, od czego zacząć jej tworzenie i jak sprawić, by była skuteczna? Na te pytania spróbują wspólnie odpowiedzieć eksperci i praktycy.
Moderator: Bartosz Skaldawski, Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa
Eksperci: Łukasz Galusek, Zastępca Dyrektora ds. Programowych Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie, dr hab. inż. arch. Robert Hirsch, Miejski Konserwator Zabytków w Gdyni, dr hab. Monika Murzyn-Kupisz, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, dr hab. Rafał Wiśniewski, Dyrektor Narodowego Centrum Kultury w Warszawie.
Harmonizacja procedur i standaryzacja działań z zakresu ochrony zabytków
godz. 12:15 - 13:45, sala multimedialna
100-lecie służb konserwatorskich skłania do refleksji nad potrzebą aktualizacji lub opracowania zasad i wytycznych do działań przy zabytkach. Czemu powinna służyć standaryzacja i w jakim zakresie powinna być prowadzona, żeby nie dopuścić do utraty różnorodności zasobu? Czego powinny dotyczyć wytyczne i kto powinien być ich adresatem? Wspólną odpowiedź na te pytania będą starali się wypracować uczestnicy debaty.
Moderator: Mariusz Czuba, Zastępca Dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa
Eksperci: Mirosław Jonakowski, Dyrektor Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku, prof. Andrzej Koss, Dyrektor Międzyuczelnianego Instytutu Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki w Warszawie, Marek Rubnikowicz, Dyrektor Muzeum Okręgowego w Toruniu, prof. dr hab. inż. arch. Maria Jolanta Sołtysik, Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej.
Jak zachęcić samorządy i organizacje pozarządowe do zaangażowania na rzecz lokalnego dziedzictwa kulturowego?
godz. 14:00 - 15:30, sala kinowa
Podmiotami najbardziej odpowiednimi do zarządzania lokalnym dziedzictwem kulturowym i uwalniania jego potencjału rozwojowego są samorządy oraz organizacje pozarządowe. W praktyce jednak jest to obszar działalności wciąż słabo rozpoznany. Wspólna debata będzie okazją do wymiany doświadczeń oraz wypracowania rozwiązań problemów, z którymi spotykają się obecni i potencjalni zarządcy lokalnego dziedzictwa.
Moderator: Bartosz Skaldawski, Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa
Eksperci: dr Monika Herkt, Zastępca Dyrektora Bramy Poznania, dr Paulina Legutko-Kobus, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Barbara Kazior, Prezes Fundacji Miejsc i Ludzi Aktywnych w Krakowie, dr inż. arch. Marek Stępa, Naczelnik Wydziału Ochrony Dziedzictwa UM Gdyni.
Spotkanie nominowanych w konkursie „Zabytek Zadbany”
godz. 14:00 - 15:30, sala multimedialna
Spotkanie nominowanych w konkursie „Zabytek Zadbany” z kapitułą konkursu oraz omówienie warunków i efektów prac konserwatorskich przy obiektach ocenianych w tegorocznej edycji konkursu.
Prowadząca: dr Iwona Liżewska, Narodowy Instytut Dziedzictwa
Uroczysta gala
godz. 19:00, hol główny
W programie: wręczenie odznaczeń Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, finał konkursu Generalnego Konserwatora Zabytków „Zabytek Zadbany”, prezentacja najciekawszego projektu w ramach programu „Wspólnie dla dziedzictwa” oraz rozstrzygnięcie konkursu „Kochamy gdyńskie zabytki” na najatrakcyjniejszą wycieczkę na portalu www.zabytek.pl.
Dzień II (25 kwietnia)
Msza św. za polskich konserwatorów
godz. 9:00, Kościół NSPJ w Gdyni przy ul. Armii Krajowej 46
Dziedzictwo – pomysł na sukces
godz. 10:15 - 12:00, sala kinowa
Uczestnicy zaprojektują ofertę turystyczną „Weekend w...”, wykorzystującą różne zasoby, tworzoną przy współpracy podmiotów lokalnych. Punktem wyjścia będzie zidentyfikowanie tych zasobów i wkładu konserwatora w etap planowania strategii lokalnej. Celem takiej współpracy jest m.in. stworzenie oferty turystycznej opartej na poszanowaniu autentyzmu dziedzictwa i dążącej do jego zachowania dla przyszłych pokoleń. Rozwój społeczności zasadza się na synergicznym podejściu do różnych dziedzin życia gminy/miasta/regionu i uruchamianiu potencjału drzemiącego w zasobach dziedzictwa. Uczestnicy nauczą się, jak identyfikować i uruchamiać ten potencjał oraz jak projektować oferty turystyki kulturowej.
Warsztaty poprowadzą: Aleksandra Chabiera, Narodowy Instytut Dziedzictwa
Rozwój lokalny poprzez zabytki i dziedzictwo niematerialne (potencjał ekonomiczny, społeczny i kulturalny)
10:15 - 12:00, sala multimedialna
Oprócz zabytków, dzieł sztuki oraz kolekcji wartościowych eksponatów, bardzo cenną częścią szeroko rozumianego dziedzictwa są: tradycja, żywe, niematerialne zjawiska, obrzędy czy praktyki społeczno--kulturowe odziedziczone po przodkach i przekazywane z pokolenia na pokolenie. Zarówno dziedzictwo materialne, jak i niematerialne jest niezmiernie istotne w procesie kształtowania tożsamości tak jednostki, jak i grupy społecznej. W trakcie warsztatów uczestnicy otrzymają wiedzę na temat istoty dziedzictwa w kontekście rozwoju lokalnego, jego roli w integracji społeczności lokalnej oraz potencjału, jaki ze sobą niesie. Powiemy również o zagrożeniach, jakie może powodować zbyt silna ingerencja w to dziedzictwo, jak również o tym, jak możemy im przeciwdziałać lub ich unikać.
Warsztaty poprowadzą: Katarzyna Sadowska-Mazur oraz Agata Mucha, Narodowy Instytut Dziedzictwa
Współorganizatorami konferencji są: Narodowy Instytut Dziedzictwa oraz Gdynia. Wydarzenie objęte jest honorowym patronatem prof. Magdaleny Gawin, podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, generalnego konserwatora zabytków. Partnerem wydarzenia jest Muzeum Emigracji w Gdyni.
Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków ustanowiony został przez Międzynarodową Radę Ochrony Zabytków (ICOMOS) i wpisany przez UNESCO do rejestru ważnych imprez kulturowych o znaczeniu światowym. Na świecie dzień ten jest obchodzony 18 kwietnia. W latach ubiegłych krajowe obchody Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków odbyły się m.in. w Zamościu, Bydgoszczy czy Zakopanem.