W 2022 roku w ramach programu dotacji na zabytki, finansowanego z budżetu Gminy Miasta Gdyni zrealizowano prace przy 5 obiektach wpisanych indywidualnie do rejestru zabytków oraz 9 znajdujących się na obszarach wpisanych do rejestru zabytków lub figurujących w gminnej ewidencji zabytków. Dotacje z budżetu miasta wyniosły ponad 1 230 tys. zł.
Poniżej przedstawiono krótki rys historyczny i zakres wykonanych prac dotowanych budynków wpisanych indywidualnie do rejestru zabytków.
Budynek mieszkalny, ul. Arciszewskich 27
remont kominów i wymiana orynnowania
udynek przed remontem, w trakcie i po wykonaniu prac (fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków)
Jeden z siedmiu budynków kompleksu domów mieszkalnych dla rodzin oficerów i podoficerów wybudowanych w latach 1928-30 na terenie zespołu Dowództwa Floty i Centrum Wyszkolenia Specjalistów Floty Marynarki Wojennej Rzeczpospolitej Polskiej w Gdyni Oksywiu. Autorem ukończonego w 1924 roku projektu zespołu był znany architekt Marian Lalewicz, autor wielu cennych realizacji międzywojennej Gdyni.
W 2021 roku przy wsparciu ze strony miasta zrealizowano prace przy remoncie kominów budynku przy ul. Arciszewskich 26. W 2022 roku zrealizowano prace w budynku pod nr 27, również polegające na remoncie kominów oraz wymianie orynnowania.
Wszystkie kominy zostały rozebrane poniżej połaci dachowej. Drobne ubytki w pozostałych częściach uzupełniono zaprawą tynkarską. Następnie wymurowano kominy z nowej cegły ceramicznej przy użyciu zaprawy szarej z zawartością trasu. Na styku komina i połaci dachu wykonano obróbki blacharskie z blachy ocynkowanej oraz wymieniono stary system odwodnienia dachu na nowy, również z blachy ocynkowanej.
Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, ul. Armii Krajowej 46
renowacja okładziny kamienno-ceramicznej elewacji parteru
Budynek kościoła i fragmenty elewacji parteru w trakcie czyszczenia (fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków)
Budynek kościoła został zaprojektowany w 1956 r., przez Jana Borowskiego i Leopolda Taraszkiewicza. W 1957 r. zawiązał się społeczny Komitet Budowy Kościoła, którego głównym zadaniem stało się pozyskanie funduszy na budowę. Prace przy wystroju elewacji i wnętrz kontynuowane były po konsekracji kościoła w 1966 r. przez kolejnych kilka lat. Parafianie przynosili polne kamienie i ceramikę, które wykorzystano jako okładzinę elewacji parteru.
Kamienie i tłuczeń ceramiczny uległy zabrudzeniom i licznym uszkodzeniom, dlatego prace renowacyjne rozpoczęto od oczyszczenia. Uzupełniono wykruszone kamienie, ubytki po kawałkach ceramiki i wymieniono osłabione fugi. Drobne zarysowania ceramiki scalono kolorystycznie.
Więcej informacji na temat remontu jest dostępnych w osobnym artykule.
Uniwersytet Morski, ul. Morska 81-87
remont południowo-wschodniej elewacji budynku A
Widok całej elewacji po remoncie oraz detal oznaczenia wejścia do schronu przed i po wykonaniu prac (fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków)
Kompleks Państwowej Szkoły Morskiej, ob. Uniwersytetu Morskiego w Gdyni został zaprojektowany przez prof. inż. arch. Wacława Tomaszewskiego pod koniec lat 20. XX w. Objęta pracami konserwatorskimi została elewacja południowo-wschodnia budyneku "A" oddanego do użytku w czerwcu 1930 r.
Oczyszczono powierzchnię elewacji strumieniem przegrzanej pary. Następnie wzmocniono strukturalnie osłabione cegły, spoiny i cokół z lastryko, uzupełniono ubytki cegieł oraz scalono je kolorystycznie z oryginalnymi partiami elewacji. Konserwacji poddano stolarkę okienną i stalowe kraty okienne.
Więcej informacji na temat remontu jest dostępnych w osobnym artykule.
Willa „Gryf”, ul. Przemysława 6
izolacja ścian przyziemia metodą iniekcji niskociśnieniowej
Widok na budynek, fragment zawilgoconego przyziemia i wnętrza budynku w trakcie trwania prac (fot. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków)
Budynek wzniesiony w 1932 r. w obrębie ówczesnego letniska Orłowo Morskie, wg projektu Maksymiliana Zuske-Zdzierz. Niejednorodny stylowo, nawiązujący do form romantycznych i historycznych stanowi niespotykany w skali Gdyni przykład przenikania się wpływów historycznych i współczesnych. W wyniku przeprowadzonej w ostatnich latach adaptacji na cele mieszkalne przez nowego właściciela, odtworzono historyczny wygląd budynku i zapewniono jego dalsze funkcjonowanie.
Dotowane prace obejmowały wykonanie poziomej przepony izolacyjnej murów przyziemia poprzez zastosowanie iniekcji niskociśnieniowej. Prace obejmowały mury zewnętrzne jak i wewnętrzne oraz dwie podstawy kolumn. Iniekcję prowadzono przez otwory wiercone z jednej strony murów, a w podstawach kolumn z różnych kierunków. W otworach zamontowano pakery (iniektory), a pozostałą przestrzeń wypełniono zaprawą iniekcyjną.
„Polska YMCA”, ul. Żeromskiego 26 / Derdowskiego 8-12
renowacja stolarki drzwiowej i okiennej drewnianej
Widok na budynek, drzwi wewnętrzne po renowacji i drzwi zewnętrzne przed i po renowacji (fot. B. Ponikiewski, Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków)
Budynek powstał w latach 1948-1951 jako siedziba gdyńskiego ogniska ,,Polskiej YMCA", stowarzyszenie YMCA (Young Men's Christian Association) wg projektu Stefana Kozińskiego, autora wielu obiektów gdyńskiego modernizmu.
Utrzymany w stylu modernistycznym zachował oryginalny układ wnętrz, liczne elementy wyposażenia i wystroju, w tym wszystkie drzwi zewnętrzne oraz część stolarki wewnętrznej, które poddano renowacji.
Dotowane prace obejmowały renowację zespołu dwóch okien naświetlających klatki schodowe, czterech par drzwi zewnętrznych i pięciu par drzwi wewnętrznych. Po oczyszczeniu i usunięciu farb wtórnych wykonano naprawy futryn, mechanizmów i elementów stalowych. Wymieniono wyłącznie uszkodzone elementy szklenia okien, oraz wtórne zamki i szyldy niektórych drzwi, zastępując je elementami wykonanymi rzemieślniczo w stylu historycznym.
Obie ściany szklane zostały poddane wieloetapowemu czyszczeniu z zabrudzeń, graffiti oraz plakatów, co ujawniło stan zachowania poszczególnych pustaków i wtórne przemurowania. Wówczas wykonano dokładną inwentaryzację i ocenę stanu pustaków. Bardzo wiele z nich wymagało wymiany, a liczne miejsca uzupełnień. Niestety ze względu na utrudnienia związane z produkcją i dostępnością analogicznych pustaków udało się pozyskać tylko kilkadziesiąt, w związku z czym możliwa była wymiana zniszczonych i wtórnych elementów tylko w obrębie jednej kwatery szklanej i połowie drugiej kwatery na elewacji wschodniej.
Pozostałe budynki wyremontowane w ramach programu dotacji na zabytki, finansowanego z budżetu Gminy Miasta Gdyni zostaną przedstawione już wkrótce w oddzielnych artykułach.
Autor: Luiza Skrzypkowska (l.skrzypkowska@gdynia.pl)