W 2022 roku w ramach programu dotacji na zabytki, finansowanego z budżetu Gminy Miasta Gdyni zrealizowano prace przy 5 obiektach wpisanych indywidualnie do rejestru zabytków oraz 9 znajdujących się na obszarach wpisanych do rejestru zabytków lub figurujących w gminnej ewidencji zabytków. Dotacje z budżetu miasta wyniosły ponad 1 230 tys. zł.
Poniżej przedstawiono krótki rys historyczny i zakres wykonanych prac kolejnych dotowanych budynków wpisanych indywidualnie do rejestru zabytków.
Budynek mieszkalny, ul. 10 Lutego 29
remont elewacji tylnej
Widok na elewację tylną po renowacji oraz na portal wejściowy w trakcie i po zakończeniu prac
Dawny dom oficerski Funduszu Kwaterunku Wojskowego zbudowany w latach 1929-30 został zaprojektowany przez znanego architekta Mariana Lalewicza.
Prace remontowe elewacji tylnej rozpoczęto od wykonania odkrywek, w celu ustalenia oryginalnej kolorystyki tynków i metalowych balustrad balkonów. Następnie przystąpiono do oczyszczenia metaloplastyki balkonów i tynków elewacji, w tym także skuto luźne, odspojone tynki. Do wykończenia powierzchni elewacji użyto zaprawy barwionej w masie z odpowiednio dobranym ziarnem i wzmocnionym włóknem rozproszonym. Odtworzono gzymsy i detale sztukatorskie mieszanką zapraw mineralnych na bazie spoiwa trasowo-wapiennego. Przywrócono również oryginalną kolorystykę balustrad balkonów i portali wejściowych.
Budynek mieszkalny, ul. płk. Stanisława Dąbka 52
remont dachu
Widok na budynek i fragment więźby dachowej przed i po remoncie oraz detal wykończenia dachu dachówką karpiówką
Budynek powstały w latach 20./30. XX w. Znajduje się w strefie ochrony ekspozycji zespołu ruralistycznego dawnej wsi Oksywie i jest reprezentantem wielkomiejskiej zabudowy tej części miasta.
Przedmiotem prac było przywrócenie oryginalnego sposobu krycia dachu dachówką karpiówką układaną w łuskę w miejsce istniejącego pokrycia z onduliny. W związku z tym konieczne było również przywrócenie pierwotnych właściwości technicznych więźby dachowej. Wymieniono słabe i uszkodzone elementy drewniane, przywracając nośność konstrukcji, wykonano nowe opierzenia i łacenie dostosowane do dachówki karpiówki, i ułożono dachówkę. Wykonano również prace remontowe płaskiej części dachu i izolację podłogi strychu.
Budynek mieszkalny, ul. Olsztyńska 28
remont elewacji frontowej i bocznej (zachodniej)
Budynek przed i po renowacji
Willa zaprojektowana w 1934 roku przez znanego gdyńskiego architekta Maksymiliana Zuske-Zdzierza dla Stanisława Mocke. Przetrwała działania wojenne bez większych uszkodzeń. Elewacje pokryte są tynkiem szlachetnym i lastryko w obrębie cokołu i portalu wejściowego. Renowację portalu oraz drzwi wejściowych przy dofinansowaniu ze strony miasta wykonano w 2021 roku.
Remont dotowany w 2022 roku obejmował renowację elewacji frontowej i bocznej. Oczyszczono elewacje przegrzaną parą wodną i pastą czyszczącą, usunięto wtórne naprawy, uzupełniono ubytki zaprawą naprawczą i odtworzono w ich miejscu tynk szlachetny z zachowaniem historycznej metody, w tym również na płycie balkonu. Na cokole oczyszczono i uzupełniono ubytki w technice lastryko. Przywrócono również otwór okienny i odkryto we wnęce oryginalne okno oraz odnowiono i częściowo wymieniono obróbki blacharskie.
Budynek mieszkalny, ul. Starowiejska 11
remont elewacji frontowej
Widok na budynek przed i po renowacji oraz widok na elewację frontową po wykonaniu prac
Zaprojektowana w 1929 roku trzypiętrowa kamienica narożna była domem bezoficynowym, z dwoma klatkami schodowymi, bramą przejazdową i usługami w parterze. Powstała na zlecenie Józefa Tutkowskiego i pozostaje w rękach jego potomków do dziś.
W poprzednich latach przyznano dotację na remont elewacji od strony ul. Zygmunta Augusta. Tym razem wyremontowano elewację frontową od strony ul. Starowiejskiej.
Prace obejmowały usunięcie wtórnych warstw farb i tynków, przygotowanie podłoża i nałożenie tynku szlachetnego - cykliny, opracowanego zgodnie z kolorystyką i charakterem warstwy oryginalnej oraz uzupełnienie ubytków lastryko.
Budynek mieszkalny, ul. Świętojańska 37
remont elewacji tylnej
Elewacja przed i po remoncie
Obiekt wybudowany w latach 1933-34 na zlecenie Maksymiliana Meika, przez inż. arch. Stanisława Żwirskiego. Kamienica w pierzei ul. Świętojańskiej powstawała etapowo. Początkowo czterokondygnacyjna, została nadbudowana o piątą kondygnację cofniętą od lica fasady.
Budynek w poprzednich latach uzyskał wsparcie przy renowacji elewacji frontowej. Tym razem dotację przyznano na remont elewacji tylnej.
Usunięto wtórne i uszkodzone warstwy tynków metodą parową i oczyszczono metodą ścierną cokół lastryko. Uzupełniono ubytki elewacji i cokołu z odtworzeniem warstwy lastryko i tynku strukturalnego barwionego w masie. Kolor elewacji przyjęto zgodnie z wykonanymi wcześniej odkrywkami.
Budynek mieszkalny, ul. Zygmunta Augusta 13
wymiana obróbek blacharskich dachu
Widok na fasadę budynku oraz widok z dachu w kierunku dziedzińca po przeprowadzonych pracach
W budynku mieścił się od 1929 roku oddział Banku Gospodarstwa Krajowego. Jest to pierwszy przykład wertykalnego modernizmu w Gdyni i jeden z pierwszych budynków w śródmieściu bez historyzujących detali. Został zaprojektowany w 1928 roku przez Konstantego Jakimowicza.
Zakres dotowanych prac obejmował, wymianę obróbek blacharskich pasa nadrynnowego i podrynnowego, blachy gzymsów i murów ogniowych oraz rynien i rur spustowych. Obróbki i orynnowanie wykonano w sposób analogiczny do pierwotnego z zastosowaniem blachy stalowej ocynkowanej.
Pozostałe budynki wyremontowane w ramach programu dotacji na zabytki, finansowanego z budżetu Gminy Miasta Gdyni zostaną przedstawione już wkrótce w oddzielnym artykule.
Autor: Luiza Skrzypkowska (l.skrzypkowska@gdynia.pl)