W 2023 roku w ramach programu dotacji na zabytki, finansowanego z budżetu Gdyni zrealizowano prace przy 10 obiektach, na które przyznano ponad 1 000 000 zł.
Poniżej prezentujemy prace wykonane przy 5 z nich.
Kościół pw. św. Michała Archanioła, ul. Arciszewskich 2
remont części dachu i orynnowania
Widok od strony północnej przed i po wykonaniu prac
Jeden z najstarszych zabytków Gdyni i świątynia pierwszej gdyńskiej parafii. Z pierwotnego kościoła, powstałego w 1124 roku zachowała się część murów. Obiekt został rozbudowany w XIV w. o wieloboczne zakończenie prezbiterium i boczną nawę północną. W XVII w. dobudowano drewnianą wieżę z barokowym hełmem. Dwukrotnie zniszczony - w czasie wojen szwedzkich i II wojny światowej, później odbudowywany.
Pokrycie dachu kościoła było wielokrotnie niszczone. Ostatni raz w okresie II wojny światowej. W ostatnich latach dach przykryty był różnymi rodzajami dachówki, tj. esówką od strony południowej i tzw. klasztorną od strony północnej, gdzie brakowało również deskowania. Od dłuższego czasu dach był nieszczelny. W związku z koniecznością jego zabezpieczenia przed dalszą degradacją rozebrano pokrycie z dachówek, wymieniono i dodano deskowanie na całej połaci dachu a następnie przykryto je papą.
Dach został zabezpieczony i czeka na wykończenie, które pojawi się wkrótce.
Widok na północną połać dachu w trakcie wykonywania prac oraz widok od strony południowej przed i po wykonaniu prac.
Budynek mieszkalny, ul. Arciszewskich 29
remont kominów i wymiana orynnowania
Widok na komin w trakcie wykonywania prac oraz na dach po wykonaniu prac
Zespół dawnego Dowództwa Floty i Centrum Wyszkolenia Specjalistów Floty Marynarki Wojennej Rzeczpospolitej Polskiej z lat 20. XX w. w Gdyni Oksywiu to jedno najbardziej okazałych założeń zabytkowych w Gdyni. Kolejny z siedmiu budynków kompleksu domów mieszkalnych dla rodzin oficerów i podoficerów z terenu historycznego zespołu uzyskał dotację na remont kominów i wymianę orynnowania.
W poprzednich latach przy wsparciu ze strony miasta zrealizowano prace przy remoncie kominów budynków przy ul. Arciszewskich 26 i 27.
W budynku pod numerem 29 wyremontowano kominy w sposób analogiczny do prac w wymienionych wyżej budynkach sąsiednich. Wszystkie kominy rozebrano do wysokości 20 cm poniżej połaci dachowej, uzupełniono ubytki tynków a następnie wymurowano kominy z nowej cegły ceramicznej. Wykonano obróbki blacharskie z blachy ocynkowanej oraz naprawiono stary system odwodnienia dachu w miejscach najbardziej uszkodzonych.
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, ul. Armii Krajowej 46
renowacja mozaiki na elewacji północnej i remont instalacji odgromowej
Mozaika na elewacji po odrestaurowaniu i prace przy instalacji odgromowej
Kościół zbudowany w latach 60. XX w. wg projektu Jana Borowskiego i Leopolda Taraszkiewicza w 2023 roku otrzymał główną nagrodę w konkursie „Zabytek Zadbany” za przeprowadzenie remontu konserwatorskiego wnętrza i zewnętrza kościoła.
Znajdująca się na północnej elewacji mozaika przedstawiająca rybę autorstwa gdańskiego plastyka Bogumiła Marszala została ułożona w 1969 roku z muszli i koralowców przywiezionych z różnych mórz świata przez marynarzy i rybaków.
Dekoracja pokryta ciemnymi warstwami pyłów i brudu oraz częściowo uszkodzona w wyniku działania czynników atmosferycznych została poddana oczyszczeniu i zabezpieczeniu hydrofobowemu (odpornemu na działanie wody i wilgoci). Ubytki uzupełniono zaprawą wapienną bez rekonstrukcji konch muszli aby zabezpieczyć ich wnętrza przed dalszą degradacją. Naturalny kolor, osłabiony przez upływ czasu został nasycony.
Wykonano także prace remontowe instalacji odgromowej budynku kościoła.
Więcej informacji na temat przyznanej nagrody „Zabytek Zadbany” znajduje się w osobnym artykule.
Uniwersytet Morski, ul. Morska 81-87
remont południowo-wschodniej elewacji budynku A
Widok na elewację budynku po wykonaniu prac
Ukończono wieloletnie prace renowacyjne dofinansowane z budżetu miasta przy elewacjach Uniwersytetu Morskiego uszkodzonych w wyniku ostrzałów wojennych i na skutek procesów erozji powierzchni elewacji. Kompleks dawnej Państwowej Szkoły Morskiej zaprojektował prof. inż. arch. Wacława Tomaszewskiego pod koniec lat 20. XX w.
Elewacja południowo-wschodnia budynku A znajdująca się ponad dachem dobudowanego, parterowego budynku A4 była silnie zabrudzona, posiadała wiele ubytków w obrębie cegieł, spoin i gzymsów koronujących.
Poddano ją dezynfekcji i oczyszczeniu, wzmocniono strukturalnie osłabione cegły, sklejono spękania i odspojenia, uzupełniono ubytki oraz zabezpieczono całość preparatami hydrofobowymi (zapobiegającymi wnikaniu wody w głąb struktury materiału) i przeciwdziałającymi korozji biologicznej.
„Polska YMCA”, ul. Żeromskiego 26 - Derdowskiego 8-12
renowacja elewacji z pustaków szklanych
Widok na elewację od strony ul. Żeromskiego przed i po wykonaniu prac
Modernistyczny budynek z przełomu lat 40. i 50. XX w. posiada oryginalne elementy szklenia sali gimnastycznej - skrzydła północnego wykonane z pustaków szklanych zabarwionych na kolor zielonkawy ze wzorem karbowanym pionowo.
Widok na przeszklenie elewacji od strony podwórza w trakcie oczyszczania i po wykonaniu prac
Obie ściany szklane zostały poddane wieloetapowemu czyszczeniu z zabrudzeń, graffiti oraz plakatów, co ujawniło stan zachowania poszczególnych pustaków i wtórne przemurowania. Wówczas wykonano dokładną inwentaryzację i ocenę stanu pustaków. Bardzo wiele z nich wymagało wymiany, a liczne miejsca uzupełnień. Niestety ze względu na utrudnienia związane z produkcją i dostępnością analogicznych pustaków udało się pozyskać tylko kilkadziesiąt, w związku z czym możliwa była wymiana zniszczonych i wtórnych elementów tylko w obrębie jednej kwatery szklanej i połowie drugiej kwatery na elewacji wschodniej.
Widok na szklane pustaki w trakcie wymiany, cięcia i fugowania
Montaż szklanych pustaków okazał się skomplikowany. Konieczne było przecinanie nowych pustaków na pół i sklejanie ich w miejscu wymiany.
Pozostałe kwatery obu elewacji zostały zabezpieczone przed warunkami atmosferycznymi.
Kolejnym etapem będzie pozyskanie odpowiedniej ilości pustaków w celu wymiany uszkodzonych i wtórnych elementów pozostałych kwater.
Pozostałe budynki wyremontowane w ramach programu dotacji na zabytki, finansowanego z budżetu Gminy Miasta Gdyni przedstawione są w oddzielnym artykule.
Autor: Luiza Skrzypkowska (l.skrzypkowska@gdynia.pl)