Ogłoszono oficjalnie kolejny kamień milowy w staraniach Gdyni o wpisanie wczesnomodernistycznego Centrum Gdyni na listę światowego dziedzictwa UNESCO. o staraniach Gdyni, w tym przygotowywaniu dokumentacji do wniosku oraz jej przekazaniu do dyrektora Centrum Światowego Dziedzictwa UNESCO Lazare Eloundou Assomo .
Oficjalny komunikat UM Gdynia – na portalu gdynia.pl
Wczesnomodernistyczne centrum Gdyni zostało oficjalnie zgłoszone jako polski kandydat do wpisania na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Wniosek został przygotowany przez Urząd Miasta Gdyni i zarekomendowany przez Komitet do spraw Światowego Dziedzictwa Kulturowego w Polsce przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego – wniosek podpisał wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalny konserwator zabytków Jarosław Sellin.
Kolejnym krokiem było przekazanie dokumentacji na ręce Lazare Eloundou Assomo – dyrektora Centrum Światowego Dziedzictwa UNESCO w Paryżu.
– Przygotowaliśmy projekt wniosku, który został oceniony przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, Komitet ds. Światowego Dziedzictwa w Polsce i po uzyskaniu pozytywnej opinii ostateczną decyzję podjął oraz wniosek podpisał minister kultury i dziedzictwa narodowego. Od tego momentu to już nie jest wniosek miasta, a Rzeczpospolitej Polskiej. W lutym potrwa sprawdzanie wniosku pod względem formalnym. Jeśli zostanie zweryfikowany pozytywnie, UNESCO przekaże go do swojej agendy ICOMOS, która ma przygotować decydujący raport. Ma na to piętnaście miesięcy, a więc w maju przyszłego roku powinien być gotowy i wówczas, jeśli oczywiście wynik badań będzie pozytywny, zostanie on przedstawiony międzynarodowej komisji, która zbiera się lipcu. Jednak może się okazać, że ICOMOS podczas swoich badań zażąda uzupełnień wniosku i wówczas raport nie będzie gotowy przed lipcem 2024. Wtedy będziemy musieli poczekać do kolejnego lata. Także przed nami jeszcze długa droga – informuje Marek Stępa, naczelnik Wydziału Ochrony Dziedzictwa UMG.
Uzasadnienie wniosku
W uzasadnieniu wniosku podkreślono, że wczesnomodernistyczne centrum Gdyni ukazuje znaczącą wymianę wartości kulturowych i społecznych oraz przełom w dziedzinie rozwoju architektury i urbanistyki, jaki zachodził w latach 20. i 30. XX wieku. To wtedy rodziła się zupełnie nowa koncepcja „budynku, który jest tak inny od tych, jakie go poprzedzały, że nowa architektura staje się faktem, a nie możliwością”.
Architektura centrum Gdyni ukazuje w sposób reprezentatywny wielość wątków formalnych wczesnego modernizmu w odróżnieniu do innych zespołów modernistycznych powstałych zarówno przed, jak i po II wojnie światowej.
Dodatkowym atutem miasta jest wyrazisty lokalny kontekst, nawiązujący do portu i krajobrazu, akcentujący nautyczne odniesienia i morską symbolikę.
Centrum Gdyni zachowuje do dziś wysoki stopień integralności atrybutów świadczących o nienaruszalności dziedzictwa kulturowego. Obejmuje wszystkie główne elementy spójnego przestrzennie i wyrazistego w swym układzie wczesnomodernistycznego założenia z lat 1926-1939, które pozostają wysoce czytelne i dobrze chronione.
Procedura wpisania na listę światowego dziedzictwa UNESCO
Każdego roku państwa-strony Konwencji światowego dziedzictwa mogą zgłosić jedną kandydaturę do wpisania na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Cykl formalnej oceny rozpoczyna się w lutym. Pierwszym krokiem jest zweryfikowanie zgłoszenia pod kątem kompletności przez Centrum Światowego Dziedzictwa.
Jeśli zostanie ono pozytywnie rozpatrzone na tym etapie – nastąpi proces oceny merytorycznej, który trwa co najmniej 1,5 roku, a finalizuje go rekomendacja organizacji doradczej dla Komitetu Światowego Dziedzictwa.
Następnie wniosek jest omawiany na sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa, podczas której podejmowana jest wiążąca decyzja.
